De Bloemenrand
Bloemen zijn een versiermiddel, maar anders als wij ziet de ME mens bij het bekijken van bloemen tegelijkertijd een verhaal of herkent een symbolische betekenis.
Bloemenrand van het nieuwe Antependium[/caption]
Sierrand
De bloemen zijn op linnen geborduurd en uitgevuld. Zie daarover ook bij de materialen ‘borduren’.
Naast het vertellen van een verhaal komt de stijl van bloemversiering op het Antependium ook enigszins overeen met de ‘mille fleur’ waarbij de versiering in zijn totaliteit los lijkt te komen van symbolische betekenis per bloemsoort en enkel een ‘locus amoenus’ bedoelt te zijn: Een plezierige paradijselijke omgeving.
Paradijstuintje, Anoniem omstreeks 1420
Een prachtig voorbeeld van bloemgebruik in de Rijngotiek is het ‘Paradijstuintje’ uit het begin van de 15e eeuw. De stijl heeft duidelijk overeenkomsten met het Antependium.
Van bloemen op schilderijen weten we zowel vele symbolische betekenissen zoals trouw en zuiverheid als verwijzingen naar lijden, martelaarschap en andere omstandigheden.
Voor de ME mens is niks zomaar. De ME mens weet dat met een geschilderde graankorrels bij een schoof geestelijk voedsel wordt bedoeld. Dat een keizerskroon (de bloem) voor onvoorwaardelijke liefde staat.
Een ander fraai voorbeeld om de taal van de bloemen te begrijpen uit Vlaanderen is de Portinari Triptiek van Hugo van der Goes uit 1475. De onbevangen kijker is geneigd te denken “wat een leuk tafereeltje met gezellige vaasjes”, maar iedere bloem heeft een symbolische betekenis.
Portinari Triptiek Hugo van der Goes 1475
Bloemenrand
Evenals op het Nijmeegs Antependium wordt Maria bij andere kunstwerken vaak in een bloemenveld afgebeeld. Op al die werken zijn specifieke bloemen te herkennen die daarom Mariaplanten worden genoemd. Traditionele bloemen, geschilderd of afgebeeld op tapijten en in de randversieringen van getijdenboeken zijn anjers, akeleien, kamille, madeliefjes, goudsbloemen, muurbloemen, korenbloemen, viooltjes, lelietjes der dalen, meiklokjes, weegbree, rozen en de lelie.
De bloemen op het Nijmeegs Antependium staan in de traditie en zijn enerzijds een religieuze verwijzing naar Maria in een bloementuin en anderzijds toont de bloementuin een zekere wereldse welstand en daarmee de welstand van de schenkers: de Nijmeegse schippers.
Het borduren van de bloemen is een respectabel werk. Het fotomateriaal wil duidelijk maken met hoeveel vakmanschap deze bloemen zijn gemaakt. De hoeveelheid tijd die daaraan werd besteed is in onze dagen vrijwel onmogelijk.
