Olof, Olaf of Olav

Olaf II Haroldson, koning van Noorwegen

Olof, Olaf of Olav (995-1030) is een Noorse koning en heilige, patroon van de zeevaarders.
Over zijn afbeelding met attributen is veel te vertellen.

Sint Olof wordt afgebeeld met een hellebaard, wat staat voor een gewelddadige dood.
Hij draagt een ciborie, symbool van de verkondiging omdat hij in de noordelijke streken het Christendom heeft verspreid -lees doorgedrukt- als te belijden godsdienst.
Zijn voet op een gekroond zeemonster symboliseert zijn strijd tegen het heidens geloof.
Hij is gekleed in harnas wat staat voor een strijdbare houding.
Hij is gekleed met kroon en een rode mantel, tekenen van zijn waardigheid.
Sint Olof was lange tijd populair tot in onze streken, maar heeft het uiteindelijk afgelegd tegen Sint Nicolaas.

Vondel vond Olof blijkbaar nog zo belangrijk in 1655 dat hij bij de ‘Inwijdinge van ’t Stadhuis’ Amsterdam laat ontstaan bij de Sint Olofkapel en Sint Olof in Nijmegen laat prediken. Achteraf gezien nogal boude uitspraken. (Zie oa Johan Huizinga, pag.107 ev.)

“Gelijck Heer Gijsbrechts stadt van visschers is begonnen,

 Door haer gelegentheit, en na heeft aengewonnen,

 Zoo wert haer Raethuis oock tot driewerf weêr verzet.

Het eerste stont, daer ’t Y zich uitstreckt in zijn bedt,

Met biezen, riet en helm geboort van wederzijde;
Daer d’Aemstelheer, van outs, de zeekapelle wydde, 
Ter eere van Godts Helt, Sint Olof, die zijn’ troon 
In ’t Noorden had gebouwt, en wien de martelkroon 
Met recht wert toegekeurt; want toen hij onder d’Ieren 
Tot kennis quam van Godt en Christus kruisbanieren,
En in Nieuw Megen spraeck d’orakels van Godts mond, 
Liet hij zich Kerstenen, en wasschen op de vont, 
Van ’t heilloos Heidensch slijm.”
Deze passage heeft overigens het nodige stof doen opwaaien of met Nieuw Megen door Vondel echt Nijmegen is bedoeld. (Zie: J. Sterck)

We weten desalniettemin van het bestaan van Olof kapellen in onder andere Nijmegen, Gouda (Sint Olevaer), Deventer (binnen de Lebuinuskerk), Dordrecht (binnen de kerk) en Amsterdam (als enige nog intact).
Olof was in het noorden zo populair dat men in Talin een kerk voor hem bouwde die tot 1546 (opening Sint Pieter) de grootste van Europa was. De oudst bekende afbeelding van Olof is te zien in de geboortekapel in Bethlehem. (Daarmee komt de opmerking van de gewaardeerde Friedrich Gorissen in zijn artikel over de altaren van de Stevenskerk pag 368 in een ander daglicht).

Sint Olof oorspronkelijk
Sint Olof nieuw
Gekroonde Olof
Ciborie
Bethlehem, de oudste afbeelding
Olof 1450
Olof 1450
Olof uitsnede
Nog steeds actueel. Student medewerker Stichting Vlegel Daan Verheul

In Tilburg heet de oudste studentenvereniging naar Sint Olof (T.S.C. Sint Olof) en werd opgericht in 1927. Professor Goossens bedacht de heilige koning Sint Olof (Olof II van Noorwegen) als beschermheilige te kiezen. De naam van de vereniging werd ‘Tilburgsch Studenten Corps Sint Olof’.
Een zeilschip, teken van de handel, werd als insigne gekozen. De wapenspreuk luidt: Per Justitiam ad Pacem (Naar Vrede door Gerechtigheid). Het Vaandel werd door dochters van de textielbaronnen in Tilburg gemaakt en in 1928 aangeboden. Dit vaandel hangt nog altijd in de Senaatskamer.

Op de volgende pagina’s gaan we graag in op hetgeen over deze Olof te vertellen is.  Wat draagt hij en waarom. Met extra aandacht voor de Ciborie en zijn Harnas. Welke verhalen worden over hem verteld. Kwam Olof vaker in onze omgeving voor en waarom.